Hướng dẫn: Tài khoản 155 bị âm phải xử lý như thế nào?

Đối với các doanh nghiệp, đặc biệt là SME, việc phát hiện **tài khoản 155 bị âm phải xử lý như thế nào** là một thách thức lớn. Tình trạng này không chỉ gây sai lệch số liệu kế toán mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến báo cáo tài chính và công tác quản trị nội bộ. Bài viết này sẽ phân tích nguyên nhân, hướng dẫn các bước xử lý theo đúng quy định của Thông tư 133, Thông tư 200 và chuẩn mực kế toán Việt Nam, giúp kế toán doanh nghiệp thực hiện đúng đắn và hiệu quả.

Nguyên nhân dẫn đến tài khoản 155 bị âm trong doanh nghiệp

Khái niệm tài khoản 155 và vai trò trong quản lý hàng hóa

Tài khoản 155 “Thành phẩm” dùng để phản ánh giá trị hiện có và tình hình biến động của thành phẩm trong kho của doanh nghiệp. Trong một số trường hợp, tài khoản này còn được sử dụng để theo dõi hàng hóa (khi thành phẩm được chuyển đổi thành hàng hóa để bán). Vai trò của tài khoản 155 là cung cấp thông tin quan trọng về tồn kho, phục vụ việc tính giá vốn hàng bán và lập báo cáo tài chính. Việc quản lý nhập – xuất hàng hóa qua tài khoản này đòi hỏi sự chính xác cao.

Nguyên nhân phổ biến khiến số dư tài khoản 155 bị âm

Tài khoản 155 có số dư âm thường phát sinh từ một số nguyên nhân chính:

+ **Xuất kho quá số lượng tồn thực tế:** Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, khi doanh nghiệp xuất bán hàng hóa nhưng trên sổ sách không còn đủ số lượng tồn kho.

+ **Phương pháp tính giá xuất kho:** Đặc biệt với phương pháp bình quân cuối kỳ, nếu phát sinh nhập sau xuất trước hoặc giá nhập bị cập nhật chậm, có thể dẫn đến số âm tạm thời.

+ **Nhầm lẫn trong nhập liệu:** Sai sót khi ghi nhận số lượng, đơn giá nhập xuất, hoặc hạch toán nhầm kho, nhầm mặt hàng.

+ **Tác động từ mô hình doanh nghiệp:** Các công ty có nhiều chi nhánh hạch toán phụ thuộc có thể gặp khó khăn trong việc đồng bộ số liệu tồn kho.

Hướng dẫn xử lý số dư âm tài khoản 155 theo chuẩn mực và quy định hiện hành

Các bước kiểm tra và xác định nguyên nhân số dư âm

Để xử lý triệt để tình trạng tài khoản 155 bị âm, kế toán cần thực hiện các bước kiểm tra sau:

– **Đối chiếu số liệu:** So sánh số liệu tồn kho trên sổ sách kế toán với số liệu kiểm kê thực tế tại kho.

– **Kiểm tra chứng từ:** Rà soát lại toàn bộ chứng từ nhập kho, xuất kho, hóa đơn bán hàng liên quan đến mặt hàng bị âm trong kỳ. Đảm bảo tính hợp lệ, hợp pháp của chứng từ.

– **Kiểm tra phương pháp tính giá:** Xác định xem doanh nghiệp đang áp dụng phương pháp tính giá xuất kho nào (bình quân gia quyền, nhập trước xuất trước – FIFO, thực tế đích danh) và liệu có áp dụng đúng hay không.

Phương pháp xử lý về mặt kế toán

Sau khi xác định nguyên nhân, kế toán cần thực hiện điều chỉnh:

– **Điều chỉnh chứng từ sai:** Nếu phát hiện sai sót về số lượng, đơn giá trên phiếu xuất, phiếu nhập, cần lập biên bản điều chỉnh hoặc làm lại chứng từ theo đúng thực tế.

– **Điều chỉnh bút toán:** Lập các bút toán điều chỉnh để đưa số dư tài khoản 155 về đúng. Ví dụ, ghi tăng số lượng nhập hoặc điều chỉnh giá trị nhập kho để bù đắp phần bị âm.

– **Ví dụ bút toán:** Nợ TK 155 / Có TK liên quan (nếu bổ sung hàng hóa hoặc điều chỉnh giá nhập).

– **Gợi ý cho SME:** Kế toán SME nên kiểm soát chặt chẽ quy trình nhập xuất kho, đảm bảo mỗi giao dịch đều có chứng từ hợp lệ. Việc sử dụng phần mềm kế toán như MISA, Fast, Bravo có thể giúp tự động hóa và giảm thiểu sai sót, đồng thời áp dụng đúng phương pháp tính giá xuất kho theo Thông tư 200/2014/TT-BTC hoặc Thông tư 133/2016/TT-BTC.

Ảnh hưởng và lưu ý khi tài khoản 155 bị âm đối với báo cáo tài chính và quản trị

Tác động tới báo cáo tài chính và kết quả kinh doanh

Việc tài khoản 155 có số dư âm sẽ gây sai lệch nghiêm trọng trên báo cáo tài chính. Cụ thể, giá trị hàng tồn kho sẽ bị ghi nhận không chính xác, ảnh hưởng đến chỉ tiêu tài sản ngắn hạn. Đồng thời, giá vốn hàng bán cũng bị sai lệch, kéo theo lợi nhuận gộp và lợi nhuận sau thuế bị ảnh hưởng. Điều này không chỉ làm giảm độ tin cậy của báo cáo tài chính mà còn khiến các nhà quản trị đưa ra quyết định sai lầm.

Sai sót phổ biến kế toán hay mắc phải

Các sai sót thường gặp bao gồm: không cập nhật kịp thời các nghiệp vụ nhập kho, xuất kho thực tế; nhầm lẫn giữa các mã hàng hóa tương tự; hoặc chưa hiểu rõ về phương pháp tính giá xuất kho mà doanh nghiệp đang áp dụng. Việc không đối chiếu định kỳ giữa sổ sách và thực tế cũng là nguyên nhân lớn dẫn đến tồn kho âm.

Lưu ý tuân thủ quy định kế toán, pháp luật Việt Nam

Mọi sai sót cần được điều chỉnh kịp thời để tuân thủ Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 02 về hàng tồn kho, cũng như các quy định tại Thông tư 200/2014/TT-BTC và Thông tư 133/2016/TT-BTC. Kế toán cần đảm bảo rằng số liệu trên sổ sách phản ánh đúng và trung thực tình hình tài sản của doanh nghiệp.

FAQ – Giải đáp nhanh về tài khoản 155 bị âm

**Câu hỏi 1: Tài khoản 155 bị âm là do nguyên nhân chính nào?**

Trả lời: Nguyên nhân chính thường do xuất kho quá số lượng tồn thực tế hoặc sai sót trong nhập liệu, tính giá xuất kho.

**Câu hỏi 2: Có thể để số âm tài khoản 155 trong sổ sách không?**

Trả lời: Không. Số dư âm trên tài khoản 155 là sai sót và phải được điều chỉnh để đảm bảo tính chính xác của sổ sách và báo cáo tài chính.

**Câu hỏi 3: Các bước xử lý số dư âm tài khoản 155 như thế nào?**

Trả lời: Bao gồm kiểm tra đối chiếu sổ sách và thực tế, rà soát chứng từ nhập xuất, xác định nguyên nhân và lập các bút toán điều chỉnh phù hợp.

**Câu hỏi 4: Các quy định nào liên quan đến xử lý số âm tài khoản tồn kho?**

Trả lời: Các quy định liên quan bao gồm Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS 02 – Hàng tồn kho), Thông tư 200/2014/TT-BTC và Thông tư 133/2016/TT-BTC của Bộ Tài chính.

Tóm lại, việc xử lý tài khoản 155 bị âm đòi hỏi sự cẩn trọng và tuân thủ các chuẩn mực kế toán. Kế toán cần xác định rõ nguyên nhân, thực hiện các bước kiểm tra, đối chiếu và điều chỉnh kịp thời để đảm bảo tính chính xác của số liệu. Đối với các SME, việc đầu tư vào hệ thống kiểm soát nội bộ chặt chẽ và sử dụng phần mềm kế toán là giải pháp hiệu quả. Hy vọng bài viết này đã cung cấp thông tin hữu ích giúp bạn quản lý tài khoản 155 hiệu quả hơn, đảm bảo báo cáo tài chính luôn trung thực và đáng tin cậy.

Related Articles