Doanh Nghiệp 10 Năm Không Quyết Toán Thuế: Rủi Ro Gì Sẽ Xảy Ra?

Việc doanh nghiệp 10 năm không quyết toán thuế không phải là hiếm, đặc biệt ở các SME, thường do sơ suất, thiếu hiểu biết hoặc chủ quan của bộ phận kế toán.

Theo quy định hiện hành, cơ quan thuế có quyền truy thu trong vòng 10 năm kể từ ngày phát hiện vi phạm. Điều này có nghĩa doanh nghiệp không chỉ phải nộp đủ số thuế còn thiếu mà còn chịu phạt hành chính và tiền chậm nộp tích lũy qua nhiều năm.

Ngoài ra, doanh nghiệp có thể bị gián đoạn hoạt động kinh doanh khi cơ quan thuế tiến hành thanh tra. Hiểu rõ rủi ro và cách xử lý sẽ giúp doanh nghiệp chủ động khắc phục, giảm thiểu tổn thất về tài chính và uy tín.

Rủi ro khi doanh nghiệp không quyết toán thuế trong 10 năm

Tăng thời gian kiểm tra, gián đoạn hoạt động vận hành

Khi cơ quan thuế phát hiện doanh nghiệp chưa quyết toán trong thời gian dài, quá trình thanh tra sẽ kéo dài hơn bình thường do phải rà soát toàn bộ chứng từ, sổ sách kế toán của nhiều năm. Điều này khiến hoạt động kinh doanh bị gián đoạn, nguồn nhân lực kế toán phải tập trung xử lý thanh tra thay vì công việc thường nhật.

Doanh nghiệp có thể bị yêu cầu cung cấp báo cáo tài chính, hóa đơn chứng từ, sổ sách kế toán từ nhiều năm trước. Nếu tài liệu không đầy đủ hoặc bị thất lạc, việc chứng minh tính hợp pháp của chi phí được trừ trở nên khó khăn, dẫn đến rủi ro bị truy thu cao hơn.

Truy thu thuế, phạt tiền và lãi chậm nộp theo quy định pháp luật

Theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP, cơ quan thuế có quyền truy thu thuế trong thời hạn 10 năm trở về trước kể từ ngày phát hiện vi phạm. Doanh nghiệp phải nộp đủ số tiền thuế thiếu, tiền chậm nộp và tiền phạt vi phạm hành chính nếu còn trong thời hiệu xử phạt.

Tiền chậm nộp được tính theo mức 0,03 phần trăm mỗi ngày trên số tiền thuế chậm nộp, tích lũy liên tục từ ngày hết hạn nộp đến ngày thực nộp vào ngân sách. Với thời gian 10 năm, số tiền chậm nộp có thể vượt cả số thuế gốc, gây gánh nặng tài chính nghiêm trọng.

Mức phạt chậm nộp hồ sơ quyết toán thuế dao động từ 2 triệu đến 50 triệu đồng tùy thời gian chậm nộp. Cụ thể, chậm từ 1 đến 30 ngày phạt từ 2 đến 5 triệu đồng, từ 31 đến 60 ngày phạt từ 5 đến 8 triệu đồng, trên 90 ngày có phát sinh thuế phải nộp phạt từ 15 đến 25 triệu đồng với cá nhân và gấp đôi với tổ chức.

Tác động tiêu cực đến tài chính, uy tín doanh nghiệp

Doanh nghiệp bị truy thu thuế và phạt nặng sẽ đối mặt với khủng hoảng dòng tiền, ảnh hưởng khả năng thanh toán nhà cung cấp, trả lương nhân viên và các nghĩa vụ tài chính khác. Điều này có thể dẫn đến phá sản hoặc buộc phải giải thể.

Uy tín doanh nghiệp bị tổn hại nghiêm trọng khi bị cơ quan thuế xử phạt hoặc công bố trên hệ thống theo dõi rủi ro. Điều này làm giảm niềm tin của đối tác, khách hàng và khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng. Đối với doanh nghiệp niêm yết, thông tin vi phạm thuế còn tác động tiêu cực đến giá trị cổ phiếu và quyết định đầu tư của cổ đông.

Cách xác định nguyên nhân và xử lý khi phát hiện không quyết toán thuế lâu năm

Tổng hợp hồ sơ, rà soát sai sót trong kê khai thuế

Bước đầu tiên là thu thập đầy đủ báo cáo tài chính, sổ sách kế toán, hóa đơn chứng từ của các năm chưa quyết toán. Kế toán cần rà soát từng kỳ kê khai thuế GTGT, thuế TNDN tạm nộp theo quý để xác định chính xác số thuế đã nộp, số thuế còn thiếu và các sai sót trong kê khai.

Kiểm tra tính hợp lệ của chứng từ, xác định chi phí được trừ và không được trừ theo Thông tư 78/2014/TT-BTC và Thông tư 96/2015/TT-BTC. Đối chiếu doanh thu kê khai với hóa đơn đã phát hành, xác minh các khoản chi phí không có chứng từ hợp lệ hoặc không phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh để loại trừ khi tính thuế TNDN.

Lập tờ khai bổ sung và kê khai thuế đúng quy định

Sau khi rà soát, doanh nghiệp cần lập tờ khai quyết toán thuế TNDN cho từng năm chưa quyết toán theo mẫu 03/TNDN ban hành kèm Thông tư 80/2021/TT-BTC. Đối với thuế TNCN, lập tờ khai quyết toán theo mẫu 02/QTT-TNCN nếu là tổ chức trả thu nhập.

Nộp hồ sơ quyết toán bổ sung kèm giải trình lý do chậm nộp đến cơ quan thuế quản lý trực tiếp. Đồng thời nộp đủ số thuế còn thiếu và tiền chậm nộp vào ngân sách nhà nước. Nếu tự giác kê khai bổ sung và nộp đủ trước khi cơ quan thuế phát hiện, doanh nghiệp có thể được xem xét giảm nhẹ mức phạt theo Điều 142 Luật Quản lý thuế 2019.

Xây dựng kế hoạch phối hợp với cơ quan thuế để giảm thiểu hậu quả

Chủ động liên hệ cơ quan thuế để báo cáo tình hình, thể hiện thiện chí hợp tác và cam kết khắc phục. Chuẩn bị văn bản giải trình chi tiết nguyên nhân chậm quyết toán, kế hoạch nộp thuế và các tình tiết giảm nhẹ như vi phạm lần đầu, doanh nghiệp gặp khó khăn do thiên tai, dịch bệnh.

Nếu không đủ nguồn lực tài chính để nộp ngay toàn bộ số thuế, doanh nghiệp có thể đề xuất phương án trả góp hoặc gia hạn nộp thuế theo Điều 59 Luật Quản lý thuế 2019. Tuy nhiên, cần có hồ sơ chứng minh khó khăn tài chính và cam kết thời hạn hoàn thành nghĩa vụ thuế rõ ràng.

Kinh nghiệm giảm thiểu rủi ro khi bị thanh tra, quyết toán thuế

Chuẩn bị chứng từ, báo cáo tài chính và dữ liệu kế toán đầy đủ, chính xác

Lưu trữ đầy đủ hóa đơn đầu vào, hợp đồng, chứng từ thanh toán theo quy định pháp luật. Đảm bảo hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế, chứng từ chuyển khoản qua ngân hàng cho các khoản thanh toán trên 20 triệu đồng theo Thông tư 200/2014/TT-BTC.

Báo cáo tài chính phải phản ánh trung thực tình hình tài chính, đối chiếu khớp đúng với tờ khai thuế và sổ sách kế toán. Sử dụng phần mềm kế toán để quản lý chứng từ, tự động đối chiếu dữ liệu, giảm thiểu sai sót thủ công và dễ dàng truy xuất khi cơ quan thuế yêu cầu.

Phân công người phụ trách chuyên môn và đối thoại chuyên nghiệp với thanh tra thuế

Chỉ định kế toán trưởng hoặc người có kinh nghiệm về thuế làm đầu mối chính trong quá trình thanh tra. Người này cần nắm vững quy định pháp luật, hiểu rõ hoạt động kinh doanh và tình hình tài chính của doanh nghiệp để giải trình chính xác, thuyết phục.

Thái độ hợp tác, cung cấp thông tin đầy đủ, trung thực nhưng không tự nhận sai khi chưa rõ căn cứ pháp lý. Nếu có ý kiến khác biệt với thanh tra viên, doanh nghiệp có quyền giải trình bằng văn bản, dẫn chiếu các điều luật cụ thể. Khi cần thiết, có thể thuê tư vấn thuế chuyên nghiệp hỗ trợ đối thoại và bảo vệ quyền lợi hợp pháp.

Thường xuyên cập nhật kiến thức pháp luật và tuân thủ quy định thuế để tránh vi phạm

Theo dõi các văn bản mới về thuế trên Cổng thông tin điện tử Tổng cục Thuế, tham gia các khóa đào tạo cập nhật chính sách. Đặc biệt chú ý các thay đổi về thuế suất, biểu mẫu tờ khai, thời hạn nộp thuế và quy định mới về hóa đơn điện tử.

Xây dựng quy trình kiểm soát nội bộ chặt chẽ: kiểm tra tờ khai trước khi nộp, đối chiếu định kỳ giữa sổ sách kế toán và tờ khai thuế, rà soát nghĩa vụ thuế hàng quý. Thiết lập lịch nhắc nhở thời hạn kê khai, quyết toán để tránh bỏ sót.

FAQ về doanh nghiệp không quyết toán thuế trong 10 năm và các rủi ro liên quan

Doanh nghiệp có bị phạt khi không quyết toán thuế trong 10 năm không?

Có, doanh nghiệp bị phạt vi phạm hành chính về chậm nộp hồ sơ quyết toán thuế theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP. Tuy nhiên, nếu quá thời hiệu xử phạt là 2 năm đối với vi phạm thủ tục thuế hoặc 5 năm đối với hành vi khai sai dẫn đến thiếu thuế, doanh nghiệp không bị phạt hành chính nhưng vẫn phải nộp đủ số tiền thuế truy thu và tiền chậm nộp trong thời hạn 10 năm trở về trước kể từ ngày phát hiện vi phạm.

Làm sao để doanh nghiệp xử lý khi phát hiện chậm quyết toán thuế nhiều năm?

Doanh nghiệp cần tổng hợp toàn bộ hồ sơ, chứng từ kế toán của các năm chưa quyết toán, rà soát sai sót trong kê khai thuế. Sau đó lập tờ khai quyết toán bổ sung cho từng năm, nộp hồ sơ kèm văn bản giải trình lý do chậm nộp đến cơ quan thuế. Đồng thời nộp đủ số thuế còn thiếu và tiền chậm nộp vào ngân sách. Nếu tự giác khai bổ sung trước khi cơ quan thuế phát hiện, doanh nghiệp có thể được xem xét giảm nhẹ mức phạt.

Thời hạn truy thu thuế và phạt chậm nộp áp dụng thế nào với trường hợp này?

Theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP, cơ quan thuế có quyền truy thu trong thời hạn 10 năm trở về trước kể từ ngày phát hiện hành vi vi phạm đối với các khoản thuế do tổ chức, cá nhân tự khai, tự nộp. Tiền chậm nộp tính 0,03 phần trăm mỗi ngày trên số tiền thuế chậm nộp, tính liên tục từ ngày hết hạn nộp đến ngày thực nộp vào ngân sách. Nếu doanh nghiệp không đăng ký thuế thì phải nộp đủ thuế thiếu và tiền chậm nộp cho toàn bộ thời gian trước đó, không giới hạn 10 năm.

Cách nào để giảm thiểu rủi ro khi doanh nghiệp bị thanh tra quyết toán thuế?

Doanh nghiệp cần chuẩn bị đầy đủ chứng từ, báo cáo tài chính, sổ sách kế toán hợp lệ theo quy định. Chỉ định người phụ trách có chuyên môn làm đầu mối đối thoại với thanh tra thuế. Chủ động liên hệ cơ quan thuế khi phát hiện sai sót, thể hiện thiện chí hợp tác và cam kết khắc phục. Thường xuyên cập nhật kiến thức pháp luật thuế, xây dựng quy trình kiểm soát nội bộ chặt chẽ để phát hiện và xử lý kịp thời các sai sót trước khi bị thanh tra.

Việc không quyết toán thuế trong thời gian dài là sai phạm nghiêm trọng, dẫn đến hậu quả tài chính và pháp lý nặng nề.

Doanh nghiệp cần tuân thủ đúng quy định về thời hạn nộp hồ sơ quyết toán thuế, duy trì hệ thống kế toán minh bạch và chủ động cập nhật chính sách thuế mới.

Kế toán viên nên xây dựng quy trình kiểm soát nội bộ chặt chẽ và rà soát định kỳ để phát hiện sai sót sớm. Khi phát hiện chưa quyết toán, hãy khẩn trương xử lý và liên hệ cơ quan thuế để giảm thiểu rủi ro.

Tuân thủ nghiêm túc từ đầu sẽ giúp doanh nghiệp tránh tổn thất không đáng có và duy trì uy tín lâu dài.

Bài viết cùng chủ đề