Hướng dẫn hạch toán tài khoản 157 theo thông tư 133

Tài khoản 157 theo Thông tư 133 là công cụ kế toán quan trọng đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, đặc biệt khi phát sinh nghiệp vụ gửi hàng đi bán hoặc ký gửi. Trong bối cảnh các kênh phân phối qua đại lý ngày càng phổ biến, việc sử dụng đúng tài khoản này giúp doanh nghiệp theo dõi chính xác giá trị hàng đang nằm tại điểm bán.

Tài khoản 157 là gì? Định nghĩa và chức năng

Định nghĩa tài khoản 157 theo Thông tư 133 – Hàng gửi đi bán

Tài khoản 157, tên gọi chính thức là “Hàng gửi đi bán”, được quy định chi tiết tại Thông tư 133/2016/TT-BTC dành cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Tài khoản này dùng để phản ánh giá trị thực tế của số sản phẩm, hàng hóa đã xuất kho nhưng chưa được coi là bán, tức là chưa chuyển giao quyền sở hữu và rủi ro cho người mua. Điều này thường xảy ra trong các trường hợp gửi hàng cho đại lý, ký gửi, hoặc gửi đi bán ở các cửa hàng, chi nhánh độc lập.

Nội dung phản ánh trên tài khoản 157: giá gốc hàng hóa, thành phẩm, dịch vụ đã gửi đi bán

Nội dung chính mà tài khoản 157 phản ánh là giá gốc của hàng hóa, thành phẩm, hoặc dịch vụ đã được doanh nghiệp gửi đi bán nhưng tại thời điểm báo cáo, quyền sở hữu chưa được chuyển giao. Giá gốc bao gồm tất cả chi phí liên quan để có được hàng hóa tại địa điểm và trạng thái hiện tại. Việc theo dõi giá gốc trên tài khoản 157 giúp doanh nghiệp nắm bắt chính xác giá trị tài sản đang lưu chuyển, tránh nhầm lẫn với hàng tồn kho tại đơn vị.

Quyền sở hữu hàng hóa gửi đi bán và việc theo dõi sổ chi tiết

Mặc dù đã xuất kho, hàng gửi đi bán vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp cho đến khi được bán thành công hoặc có sự xác nhận chuyển giao quyền sở hữu. Doanh nghiệp cần mở sổ chi tiết để theo dõi hàng gửi đi bán theo từng loại hàng hóa, từng khách hàng, từng địa điểm nhận ký gửi hoặc đại lý. Việc này là cực kỳ quan trọng để quản lý tồn kho hiệu quả, đối chiếu công nợ và tránh thất thoát, đồng thời đảm bảo tính minh bạch cho báo cáo tài chính.

Hạch toán tài khoản 157 các nghiệp vụ chính

Ghi nhận hàng gửi đi bán cho khách hàng, gửi bán đại lý, ký gửi

Khi xuất hàng từ kho để gửi đi bán, đại lý hoặc ký gửi, kế toán ghi nhận tăng tài khoản 157.

+ Nợ TK 157 (Hàng gửi đi bán)

+ Có TK 155 (Thành phẩm) / TK 156 (Hàng hóa) / TK 154 (Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang)

Giá trị ghi nhận là giá gốc của hàng hóa, thành phẩm, dịch vụ. Nghiệp vụ này chỉ phản ánh sự di chuyển nội bộ, chưa phải là bán hàng.

Xử lý hàng bán đã xác định, ghi nhận doanh thu, thuế và giá vốn bán hàng

Khi nhận được thông báo hàng đã bán từ bên nhận ký gửi/đại lý, doanh nghiệp sẽ ghi nhận doanh thu và giá vốn:

+ Ghi nhận doanh thu: Nợ TK 131 (Phải thu khách hàng) / TK 111, 112 (Tiền); Có TK 511 (Doanh thu bán hàng); Có TK 3331 (Thuế GTGT phải nộp).

+ Ghi nhận giá vốn: Nợ TK 632 (Giá vốn hàng bán); Có TK 157 (Hàng gửi đi bán).

Đồng thời, nếu có chiết khấu, hoa hồng đại lý, kế toán ghi nhận vào chi phí bán hàng hoặc giảm trừ doanh thu tùy theo thỏa thuận.

Cách ghi nhận hàng gửi đi bán bị trả lại, hư hỏng không thể bán

Nếu hàng gửi đi bán bị khách hàng trả lại, hoặc bị hư hỏng, lỗi thời không thể bán được và được chuyển về nhập kho, kế toán ghi giảm tài khoản 157.

+ Nợ TK 155/156 (Nếu hàng trả về nhập kho) / TK 811 (Nếu hàng hư hỏng, không thu hồi được)

+ Có TK 157 (Hàng gửi đi bán)

Trường hợp hàng hư hỏng phải hủy bỏ, doanh nghiệp cần lập biên bản xử lý, xác định nguyên nhân và đưa vào chi phí hợp lý của doanh nghiệp.

Hạch toán kết chuyển cuối kỳ theo phương pháp kê khai thường xuyên và kiểm kê định kỳ

Theo Thông tư 133, doanh nghiệp nhỏ và vừa thường áp dụng phương pháp kê khai thường xuyên cho hàng tồn kho, tức là ghi nhận nhập xuất tồn liên tục. Cuối kỳ, số dư Nợ của tài khoản 157 phản ánh giá trị hàng đang gửi đi bán chưa được xác định là đã bán. Kế toán cần kiểm kê thực tế để đối chiếu số liệu sổ sách với tình hình tồn kho thực tế tại các điểm đại lý, ký gửi. Phương pháp kiểm kê định kỳ ít phổ biến hơn cho hàng gửi đi bán, do tính chất khó kiểm soát liên tục.

Quản lý tài khoản 157 và ảnh hưởng trong báo cáo tài chính

Mở sổ chi tiết theo từng loại hàng hóa, khách hàng, cơ sở nhận bán

Để quản lý hiệu quả tài khoản 157, việc mở sổ chi tiết là bắt buộc. Sổ chi tiết cần phân loại theo mã hàng hóa, tên hàng hóa, số lượng, đơn giá, tổng giá trị, và quan trọng nhất là theo từng khách hàng (đại lý, bên nhận ký gửi) hoặc cơ sở nhận bán cụ thể. Điều này giúp kế toán dễ dàng đối chiếu khi có nghiệp vụ phát sinh, kiểm soát tình hình hàng hóa đang lưu thông và giảm thiểu rủi ro sai sót trong quá trình hạch toán.

Kiểm kê, đối chiếu và kết chuyển số dư tài khoản 157 cuối kỳ

Cuối mỗi kỳ kế toán, doanh nghiệp cần tiến hành kiểm kê thực tế số lượng hàng gửi đi bán còn tồn tại các điểm nhận bán. Kết quả kiểm kê phải được đối chiếu với sổ chi tiết tài khoản 157. Mọi chênh lệch cần được điều tra nguyên nhân và xử lý kịp thời (ví dụ: mất mát, hư hỏng, thiếu hụt). Sau đó, kế toán tiến hành kết chuyển các nghiệp vụ phát sinh trong kỳ để xác định số dư cuối kỳ, phản ánh giá trị hàng gửi đi bán chưa được tiêu thụ.

Tác động của hàng gửi đi bán đến báo cáo tài sản và báo cáo kết quả kinh doanh

Số dư Nợ của tài khoản 157 được trình bày trên Báo cáo tình hình tài chính (Bảng cân đối kế toán) ở phần tài sản, thuộc chỉ tiêu “Hàng tồn kho”. Việc này đảm bảo rằng giá trị hàng hóa này vẫn được xem là tài sản của doanh nghiệp. Về Báo cáo kết quả kinh doanh, hàng gửi đi bán chỉ ảnh hưởng khi được xác định là đã bán, lúc đó giá vốn hàng bán (TK 632) được ghi nhận và doanh thu (TK 511) được phát sinh, tác động trực tiếp đến lợi nhuận của doanh nghiệp.

Những lưu ý phổ biến và cách xử lý sai sót kế toán

Các SME thường mắc lỗi khi xác định sai thời điểm ghi nhận doanh thu hoặc không theo dõi chi tiết hàng gửi đi bán, dẫn đến sai lệch báo cáo tài chính. Để khắc phục, cần:

+ Luôn dựa vào chứng từ xác nhận bán hàng từ bên nhận đại lý/ký gửi để ghi nhận doanh thu và giá vốn.

+ Thiết lập hệ thống sổ chi tiết rõ ràng, cập nhật thường xuyên.

+ Thực hiện kiểm kê định kỳ và đối chiếu với sổ sách.

Nếu phát hiện sai sót, cần điều chỉnh bút toán ngay lập tức hoặc vào kỳ sau theo quy định, đảm bảo tuân thủ chuẩn mực kế toán và các thông tư liên quan.

FAQ về tài khoản 157 theo Thông tư 133

Các câu hỏi thường gặp về tài khoản 157 và giải đáp theo Thông tư 133:

Q1: Tài khoản 157 phản ánh nội dung gì?

Trả lời: Tài khoản 157 phản ánh trị giá hàng hóa, thành phẩm, dịch vụ đã gửi đi bán nhưng chưa xác định đã bán, nghĩa là quyền sở hữu và rủi ro chưa chuyển giao.

Q2: Hàng gửi đi bán có thuộc quyền sở hữu doanh nghiệp không?

Trả lời: Có, hàng gửi đi bán vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp cho đến khi bán thực tế và quyền sở hữu được chuyển giao cho người mua.

Q3: Khi nào ghi giảm tài khoản 157?

Trả lời: Tài khoản 157 ghi giảm khi hàng đã xác định bán được (ghi nhận giá vốn) hoặc hàng bị khách trả lại, hư hỏng không bán được và được nhập lại kho hoặc xử lý.

Q4: Làm sao theo dõi chi tiết hàng gửi đi bán?

Trả lời: Doanh nghiệp cần mở sổ chi tiết theo từng loại hàng, từng khách hàng (đại lý, bên nhận ký gửi) và từng cơ sở nhận bán để quản lý chính xác số lượng và giá trị.

Việc nắm vững và áp dụng đúng tài khoản 157 theo Thông tư 133 là yếu tố then chốt giúp các doanh nghiệp SME đảm bảo tính chính xác và minh bạch trong công tác kế toán hàng gửi đi bán.

Từ việc hiểu rõ định nghĩa, nguyên tắc hạch toán các nghiệp vụ chính đến việc quản lý sổ sách chi tiết và nhận diện tác động trên báo cáo tài chính, mỗi bước đều đóng vai trò quan trọng trong việc phản ánh đúng thực trạng tài sản và kết quả kinh doanh.

Doanh nghiệp cần thường xuyên rà soát quy trình hạch toán, đối chiếu số liệu và cập nhật các quy định mới nhất để đảm bảo tuân thủ pháp luật.

Bài viết cùng chủ đề